Wat is de Gleason-Score?

De Gleason-Score is een internationaal verbreide gradatie van de kwaadaardigheid van een prostaattumor en geeft aan in hoeverre de onderzochte tumorcellen afwijken van de gezonde cellen van de prostaat.

De maximale Gleason-Score ligt bij 5+5=10 en de minste 1+1=2. De Gleason-Scores van 2 (1+1) tot 5 (3+2) wordt niet meegenomen omdat een tumor vanaf de Gleason-Score 6 (3+3) als kwaadaardig geldt.

In algemeen geldt: hoe hoger de Gleason-Score des te boosaardiger de tumor.

Hoe wordt de Gleason-Score samengesteld?

Het eerste getal in de Gleason-Score geeft het in de tumor meest gevonden celmonster aan. Het tweede getal beschrijft oftewel het als tweede meest gevonden celmonster of het kwaadaardigste celmonster van de tumor weer. Deze getallen kunnen gelijk zijn zoals bijvoorbeeld bij de Gleason-Score 6(3+3) of ervan afwijken zoals bij 7(4+3). Indien de getallen niet gelijk zijn dan is de tumor niet homogeen of de celstructuur varieert.

Het getal 5 omschrijft een hoog agressief en kwaadaardig celmonster en het getal 3 weliswaar kwaadaardig maar niet agressieve cellen. Cellen met een Gleason-Score van 4 kunnen afhankelijk van het aantal in de tumor naar een Gleason-Score van 6 (in het geval van 3+4) of 8 (in het geval van 4+3) tenderen. Daarom worden tumoren met een Gleason-Score van 7 als intermediair beschouwt.

Gleason-Score Tabel

Kwaadaardigheid Agressiviteit Frequentie
Gleason-Score 6: 6 = 3 + 3 Laag agressief 50%
Gleason-Score 7a: 7 = 3 + 4 Middel agressief 25%
Gleason-Score 7b: 7 = 4 + 3 Middel agressief
Gleason-Score 8: 8 = 3 + 5 Hoog agressief 25%
8 = 5 + 3 Hoog agressief
8 = 4 + 4 Hoog agressief
Gleason-Score 9: 9 = 4 + 5 Hoog agressief
9 = 5 + 4 Hoog agressief
Gleason-Score 10: 10 = 5 + 5 Hoog agressief

Welke boosaardigheidgraad komt het meest voor?

Statistisch gezien komen prostaattumoren met een Gleason-Score van 6 het meest voor en gelden als laag agressief. Rond 50% van de mannen bij wie een >> Prostaatkanker diagnosticeert is, hebben een tumor met deze kwaadaardigheid.

Tumoren met een Gleason-Score van 7 (3+4 of 4+3) gelden als middel agressief en zijn in het algemeen met 25% vertegenwoordigd.
Hoog agressieve tumoren zijn tumoren met een Gleason-Score van 8 (4+4), 9 (4+5 of 5+4) en 10 (5+5). Deze worden ongeveer bij 25% van de mannen met prostaatkanker aangetroffen.

Wat staat de Geason-Score beschreven?

Wordt er een prostaatkanker via een biopsie vastgesteld, dan wordt over het algemeen in elk histologisch bericht van de patholoog de kwaadaardigheid van een tumor via de Gleason-Score gedefinieerd.

Ook na een Prostaat-sectomie (Total-OP) wordt het prostaatweefsel onderzocht en de kwaadaardige tumorcellen aan de hand van de Gleason-Scores beschreven. Deze informatie staat in het OK-bericht of in het rapport van de patholoog.

1. Gleason-Score 6 (3+3)

Een Gleason-Score van 6 heeft in de regel de volgende kenmerken:

  • een prostaatkanker met Gleason-Score 6 groeit in de regel langzaam en deels vanaf een bepaalde grootte niet meer
  • infiltreert zelden de prostaatrand (prostaatkapsel) terwijl de tumor eerder expansief en niet infiltratief groeit
  • tast alleen bij uitzondering omliggende organen aan
  • vormt zelden metastasen op afstand
  • geeft geen merkbare symptomen bij de man aan
  • kleine tumoren verhogen de >> PSA-waarde langzaam, deels stagneert de PSA-waarde

2. Gleason-Score 7a (3+4) en 7b (4+3)

Een tumor met een Gleason-Score 7 is een gemiddeld kwaadaardige tumor en geeft de grootste variabelen van kwaadaardigheid weer. Deze tumor bevat zowel 3e als 4e delen. Afhankelijk van de procentuele indeling kan deze tumor meer 3e of 4e delen bevatten.

Het eerste getal in de Gleason-Score betekent dat dit aandeel in de tumor overwegend respectievelijk boven de 50% ligt.

7a (3+4): geeft het getal 3 als eerste, daar overheersen de 3e delen (> 50%) en de tumor tendeert meer naar een Gleason-Score 6 (3+3).

7b (4+3) heeft het getal 4 als eerste, daar overheersen de 4e delen (>50%) en de tumor tendeert meer naar een Gleason-Score 8.

3. Gleason-Score 8 (4+4) | 9 (4+5 of 5+4) | 10 (5+5)

Agressieve Prostaat tumoren met Gleason-Score van 8, 9 of 10 hebben in het algemeen de volgende kenmerken:

  • Groeien infiltratief en snel.
  • Infiltreren de Prostaatrand (Prostaatkapsel), het omliggende vetweefsel, het zenuw- en vatenstelsel.
  • Infiltreren de bijliggende organen in het bekken zoals de blaas, zaadblaasjes en de dikke darm.
  • Veroorzaken vroeg metastasen in de lymfeknopen en botten.
  • Veroorzaken in het gevorderde stadium merkbare symptomen bij de man.
  • De PSA-waarde stijgt snel en continu.

Deze hoog kwaadaardige tumoren kunnen levensbedreigend zijn. Bij vroegtijdige diagnose en de juiste therapie kunnen er voor de getroffen man genezingskansen zijn. In de meeste gevallen wordt een totale operatie als geschikte therapie gekozen en afhankelijk van het stadium van de ziekte over bestraling, Chemotherapie en anti-hormonale behandeling beslist.